امروزه توسعه از طریق ابداء خوشه ای نقش محوری و بارزی در سیاستهای اقتصادی و صنعتی کشورهای توسعه یافته ایفا می نماید. اگر رویکرد های گذشته تمرکز بیشتری بر اقتصاد کلان داشته اند، اینک کسب و کار خرد، احساس مسئولیت نسبت به افزایش قابلیت رقابت واحدهای کوچک و متوسط، بهبود ارتباطات شبکه ای، تاکید بر حمایتهای غیر مستقیم در مقابل پرداخت یارانه، ترکیب رقابت و همکاری بمنظور تقویت یادگیری و نوآوری، ارتقاء سطح همکاری واحدهای کوچک و بزرگ و تقویت مثلث همکاری خوشه ها، دولت و دانشگاه مورد تاکید و توجه بیشتری قرار می گیرد.
هر قدر نگاه به حل مسائل از سطح بین المللی، ملی و بخشی به سمت منطقه ای و محلی ، مبتنی بر قابلیت های پویای سیستم های اجتماعی شکل یافته بر پایه فرایندهای طبیعی پیش می رود، توجه به کسب و کار خرد در قالب شبکه ارتباطی قابل تعریف ذیل بحث توسعه خوشه ای از اهمیت ویژه ای برخوردار می شود.
حدود دو دهه است که توسعه صنعتی مبتنی بر خوشه ها، بعنوان یک استراتژی نوین مورد توجه برنامه ریزان و سیاستگذاران در کشورهای صنعتی و در حال توسعه می باشد .سازمانهای بین المللی همچون UNIDO,ILO و بانک جهانی نیز طرحهای متعددی را از طریق توسعه خوشه های کسب و کار در کشورهای مختلف اجرا و حمایت کرده اند.
امروزه در اکثر کشورهای جهان، صنایع کوچک و متوسط از جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، تولید صنعتی و ارائه خدمات در حال نقش آفرینی هستند. همچنین در کشورهای در حال توسعه، صنایع کوچک و متوسط عامل راهبردی برای توسعه اقتصادی، اشتغال زایی و رقابت پذیری صنایع می باشند. این در حالی است که در کشور ما با وجودی که بیش از 90 درصد واحدهای تولیدی در گروه صنایع کوچک و متوسط قرار می گیرند، بدلیل نداشتن استراتژی توسعه مبتنی بر ساختارهای موجود صنعتی و رها کردن واحدهای کوچک تولیدی به حال خود، این بنگاه ها نتوانسته اند سهم قابل توجهی در تولید ناخالص ملی و ایجاد ارزش افزوده داشته باشند و از کمبود های شدیدی در رنج هستند که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود:
فقدان مقیاسهای لازم از جنبه های مختلف سرمایه، تولید و بازار
فقدان محیط های مناسب رشد کسب و کار از جنبه های مختلف حقوقی، قانونی و...
فقدان زیر ساختهای نرم افزاری و تشکیلاتی
تولید با فناوریهای کهنه و عدم دسترسی به تکنولوژیهای نوین
فقدان ارتباط منسجم با شبکه های بانکی و مالی کشور
عدم وجود شبکه های همکاری میان بنگاهی
عدم شناخت از بازارهای هدف
خوشه های کسب و کار یکی از الگوهای موفق سازماندهی صنایع کوچک و متوسط هستند که کاستیهای صنایع کوچک و متوسط را رفع و مزیتهای مختلف صنایع کوچک، چون انعطاف پذیری و تنوع را تقویت می بخشند. خوشه کسب و کار مجموعه ای از بنگاه های تولیدی و خدماتی در یک رشته است که با تکیه بر سرمایه های قوام یافته اجتماعی در مناطق مختلف جغرافیایی در کنار نهادهای پشتیبان و از طریق روابط متراکم میان بنگاهی شکل می گیرد.
سازمان صنایع کوچک وشهرکهای صنعتی ایران در راستای یکی از مأموریتهای خود با هدف شناسایی و توسعه خوشه های کسب و کار کشور، دفتر خوشه های کسب و کار را از نیمه دوم سال 1380 دایر نمود و در حال حاضر 388 خوشه کسب و کار در کل کشور شناسایی شده است که از این تعداد مراحل توسعه 47 خوشه به اتمام رسیده است و پروانه اتمام پروژه برای آنها صادر شده است، 35 پروژه در حال پیاده سازی و 8 پروژه توسعه خوشه ای در مرحله انعقاد قرارداد می باشند.
به منظور کسب اطلاعات بیشتر به تارنمای اطلاع رسانی خوشه های کسب و کار به آدرس WWW. BCDM.IR مراجعه نمایید.
